Τότε που ο «γκαρντ» λεγόταν φύλαξ και ο «φόργουορντ» κυνηγός…

linardos3 copy

Του Πέτρου Λινάρδου, Ιστορικού του Αθλητισμού

Στην (ελληνική) γλώσσα του μπάσκετ έχουν πολιτογραφηθεί πλείστες όσες εγγλέζικες λέξεις (το ακριβές αμερικανικής ορολογίας). Αλλά την εποχή (εδώ και 90 χρόνια) που εφαρμόστηκε ο επίσημος «κανονισμός παιδιάς», κατά τα διεθνή κρατούντα, ο προσδιορισμός θέσεων – παικτών ήταν ποδοσφαιρικής προέλευσης, φυσικά σε αριθμητική σμίκρυνση.

Έτσι, πολυμεταχειρισμένες λέξεις, όπως «φόργουορντ» και «γκαρντ» λεγόντουσαν, αντίστοιχα, κυνηγός (αριστερός και δεξιός) και «φύλαξ» (αριστερός και δεξιός). Αλλά και ο ψηλός, το πεντάρι, καθώς βρισκόταν ανάμεσα στους κυνηγούς, αποκαλείτο «μέσος».Το «σέντερ φορ» ανακαλύφθηκε αργότερα.

Στο κείμενο που ακολουθεί – ο φίλος αναγνώστης έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τον δεύτερο διαιτητή (τότε ήσαν δύο) ως «ελεγκτή».

Το γκολ ήταν στην ημερήσια διάταξη (έστω και αν η «καλαθιά» είναι το σήμα κατατεθέν του μπάσκετ).

Η μπάλα ήταν σφαίρα (εξ ου η Καλαθοσφαίριση) και τέρμα σήμαινε καλαθιά και όχι λήξη του ματς. Και τερπνά, περασμένα, αλλά όχι ξεχασμένα...

Ιδού τα βασικά «συστατικά» του πρώτου επίσημου Κανονισμού Καλαθοσφαίρισης. Στο διπλό τεύχος του «Δελτίου του ΣΕΓΑΣ» την έκδοση του οποίου επιμελείτο ο πρόεδρος του Πανιωνίου Γ.Σ. Σμύρνης, μέλος – έφορος Εκδόσεων και Βιβλιοθήκης και πρωτοπόρος αθλητικογράφος Δημητρός Δάλλας, καταχωρήθηκε ο επίσημος Κανονισμός Παιδιάς κατά τα αμερικανικά πρότυπα. Τότε στον ΣΕΓΑΣ (λεγόταν ΣΕΓΑΣ-Σύνδεσμος Ελληνικών και Αθλητικών Σωματείων), υπαγόντουσαν όλα τα αθλήματα.

 Ήταν το τεύχος Σεπτεμβρίου 1926. Ο Δάλλας είχε παραλάβει τον Κανονισμό από τον γενικό σύμβουλο Φυσικής Αγωγής της ΧΑΝ L. Wriess, τον οποίο και ευχαρίστησε μέσω του Δελτίου. (Η ΧΑΝ όπως συνέβη το 1919 στη Σμύρνη για το βόλεϊ, έτσι και στην Αθήνα την ίδια, περίπου, εποχή, διαδραμάτισε γενεσιουργό ρόλο στη θεμελίωση του μπάσκετ).

Στο πρωτοσέλιδο του «Δελτίου» υπήρχε και διάγραμμα του «πεδίου» και των θέσεων των παικτών που είχαν ποδοσφαιρικό όνομα!. Αριστερός και δεξιός φύλαξ. Μέσος, κεντρικός, Τέρμα, σε παρένθεση «καλάθι».

Υποκύπτουμε στον πειρασμό καταγραφής μερικών χαρακτηριστικών σημείων του Κανονισμού.

.• Η ελλανόδικος… επιτροπή, απαρτίζεται εκ των ακολούθων: ενός διαιτητού, ο οποίος διευθύνει την Παιδιάν, ενός ελεγκτού, ο οποίος υποβοηθεί τον διαιτητήν και τους «αριθμητάς» δηλαδή ενός σημειωτού δια τα επιτευχθέντα …τέρματα και τας προσωπικάς ποινάς και ενός χρονομέτρου. (Άρα το γκολ-φάουλ που συχνά ακούγεται σε τωρινούς αγώνες μας γυρίζει σε φρασεολογία 90 ετών…).

• Η Παιδιά συνίσταται εκ δύο ημιχρόνων εκάστου διαρκείας 20 λεπτών και διακοπή κατά το ημίχρονο διαρκείας 20 λεπτών και διακοπή κατά το ημίχρονο διαρκείας δέκα λεπτών (η ανωτέρω περίπτωσις επιβάλλεται δι’  επισήμους αγώνας). Η διάρκεια αγώνος σχολικών είναι τεσσάρων χρονικών διαστημάτων των 8 λεπτών έκαστον, με διακοπήν του ενός λεπτού.

• Τέρμα λογίζεται όταν η σφαίρα εκ των άνω διέλθη του καλαθιού

.• Όταν η σφαίρα τίθεται εν παιδιά υπό παίκτου δεν επιτρέπεται αν ρίψη βολήν πριν διαβιβάση αυτή εις παίκτην της ομάδος του.

• Απαγορεύεται εις παίκτην να τρέχη εν όσω κρατεί την σφαίραν, να λακτίση ή να κτυπήση ταύτην δια της πυγμής (γροθιάς)

.• Απαγορεύεται η επανάληψις δευτέρου ελιγμού πριν διαβιβάση την σφαίραν είς άλλον παίκτην

.• Ώθησις και σκαιός (βάναυσος, τραχύς) τρόπος του παίζειν απαγορεύονται.• Επιτρέπονται μόνον δύο βήματα εις παίκτην ο οποίος κρατεί την σφαίραν και εις το πρώτο βήμα οφείλει ούτος να ρίψει αυτήν δια βολήν πριν η διαβιβάση αυτήν εις παίκτην της ομάδος του.

Αυτά πριν από 90 έτη… όταν το μπάσκετ ρίζωνε στο ελληνικό έδαφος.